Theo Tổng cục thống kê, tính đến hết ngày 31/12/2022, cả nước có 29.378 hợp tác xã (HTX), với 5.936 nghìn thành viên (số lượng HTX tăng 5.4% so với cùng kỳ năm trước đó). 

Hình 1. Tổng số HTX trong nước, giai đoạn 2016-2022 (Nguồn: Tổng cục Thống kê) 

Giai đoạn 2016-2022, số lượng HTX nông nghiệp có xu hướng tăng dần, chiếm tỷ trọng cao nhất trong cơ cấu HTX toàn quốc (bình quân 60%). 

Hình 2. Số lượng HTX nông nghiệp, giai đoạn 2016-2022 (Nguồn: Cục Kinh tế Hợp tác và Phát triển nông thôn) 

Về cơ cấu HTX toàn quốc, năm 2022 có 66.14% HTX nông nghiệp và 33.86% các HTX phi nông nghiệp. Trong đó, số người tham gia vào các HTX nông nghiệp là khoảng 3.8 triệu người (bình quân 195 người/HTX nông nghiệp), thu nhập bình quân của một lao động làm việc thường xuyên đạt 50 triệu đồng/năm. 

Hình 3. Cơ cấu HTX năm 2022 (Nguồn: Tạp chí Kinh tế và Dự báo) 

Theo Cục Kinh tế Hợp tác và Phát triển Nông thôn, việc ứng dụng công nghệ cao vào hoạt động sản xuất kinh doanh của các HTX nông nghiệp giúp gia tăng năng suất và chất lượng cây trồng, góp phần đạt được các tiêu chuẩn VietGap; GlobalG.A.P; các tiêu chuẩn hữu cơ trong và ngoài nước, gia tăng thị trường tiêu thụ của các sản phẩm nông nghiệp. Bình quân một HTX nông nghiệp có ứng dụng công nghệ cao sử dụng 93 lao động (thấp hơn 102 lao động so với các hình thức HTX khác). Giai đoạn 2017-2022, số HTX nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao đã tăng 10 lần, từ 193 năm 2017 lên 1.931, vào năm 2022. 

Hình 4. Số lượng HTXNN ứng dụng công nghệ cao, giai đoạn 2017-2020 (Tổng hợp nguồn: Cục Kinh tế Hợp tác và Phát triển Nông thôn, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn) 

Năm 2022, số lượng HTXNN ứng dụng công nghệ cao trải rộng ở khắp các vùng và địa phương trong cả nước, nhưng phân bố tập trung chủ yếu ở 3 vùng, gồm vùng miền núi phía Bắc (chiếm 26.87%), Đồng bằng sông Cửu Long (chiếm 21.38%) và Đồng bằng sông Hồng (chiếm 17.14%). 

Hình 5. Số lượng HTXNN ứng dụng công nghệ cao, theo khu vực, năm 2022 (Nguồn: Cục Kinh tế Hợp tác và Phát triển Nông thôn) 

Tại TP.HCM, giai đoạn 2020-2022, mặc dù số lượng HTXNN có giảm nhưng tỷ lệ HTXNN ứng dụng công nghệ cao đã tăng 6.4 lần. 

Hình 6. Số lượng HTXNN ứng dụng công nghệ cao tại TP.HCM giai đoạn 2020-2022 (Tổng hợp nguồn: Cục Kinh tế Hợp tác và Phát triển Nông thôn, Liên minh HTX TP.HCM, Tạp chí Khoa học Nông nghiệp Việt Nam) 

Để phát triển bền vững các HTXNN, nhiều chủ trương, chính sách mới đã được ban hành. Trong đó, nổi bật là Nghị quyết số 20-NQ/TW ngày 16/6/2022 về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mới; Luật HTX số 17/2023/QH15 ngày 20/6/2023. Đây là những “bệ đỡ”, giúp gia tăng số lượng HTXNN, tạo việc làm cho người dân, đảm bảo an ninh xã hội tại các địa phương, với mục tiêu đến năm 2030 có trên 5.000 HTX ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất, tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp; phát triển các chuỗi giá trị nông sản hàng hoá gắn với liên kết sản xuất, cung cấp dịch vụ chế biến và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp, đẩy mạnh tham gia vào các chuỗi cung ứng đưa sản phẩm nông nghiệp xuất khẩu trực tiếp ra thị trường quốc tế.