Nhân lực khoa học và công nghệ (KH&CN) là yếu tố then chốt thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội và đổi mới sáng tạo. Theo Niên giám Thống kê quốc gia năm 2023, trong giai đoạn 2015 - 2021, tổng số nhân lực KH&CN tại Việt Nam không ngừng gia tăng, đặc biệt là đội ngũ có trình độ cao như thạc sĩ và tiến sĩ. Sự phát triển này phản ánh xu hướng đầu tư mạnh mẽ vào nghiên cứu khoa học, giáo dục đại học và ứng dụng công nghệ trong các lĩnh vực then chốt.

Tổng số nhân lực KH&CN tăng mạnh

Tổng số nhân lực KH&CN của cả nước đã tăng từ 131.045 người vào năm 2015 lên 156.588 người vào năm 2021, tương ứng mức tăng 19,5%. Trong đó, số lượng nữ giới làm việc trong lĩnh vực KH&CN cũng tăng đều qua các năm, chiếm khoảng 47% tổng số nhân lực vào năm 2021.

Số lượng nhân lực khoa học và công nghệ giai đoạn 2015 - 2021

Nhân lực KH&CN tập trung nhiều ở các trường đại học, cao đẳng

Khi xét theo khu vực hoạt động, nhân lực KH&CN chủ yếu làm việc tại các cơ sở giáo dục đại học, cao đẳng với hơn 80.000 người vào năm 2021, chiếm khoảng 51% tổng số nhân lực KH&CN cả nước. Trong khi đó, số lượng nhân lực trong các tổ chức nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ có xu hướng giảm nhẹ, từ 29.786 người năm 2015 xuống 25.437 người năm 2021.

Nhân lực KH&CN phân theo khu vực hoạt động giai đoạn 2015 - 2021

Sự gia tăng trong các lĩnh vực khoa học kỹ thuật và y dược

Xét theo lĩnh vực khoa học, số lượng nhân lực KH&CN trong các ngành khoa học kỹ thuật và công nghệ, cũng như khoa học y dược có mức tăng trưởng đáng kể. Cụ thể, nhân lực trong lĩnh vực khoa học kỹ thuật và công nghệ đã tăng từ 45.793 người năm 2015 lên 56.570 người năm 2021. Trong khi đó, nhân lực thuộc lĩnh vực khoa học y dược cũng ghi nhận mức tăng mạnh từ 13.193 người năm 2015 lên 24.311 người năm 2021, gần gấp đôi chỉ trong vòng 6 năm.

Nhân lực KH&CN phân theo lĩnh vực giai đoạn 2015 - 2021

Nhân lực trình độ cao ngày càng gia tăng

Một trong những điểm nổi bật của bức tranh nhân lực KH&CN giai đoạn 2015 - 2021 là sự gia tăng đáng kể của đội ngũ tiến sĩ và thạc sĩ. Cụ thể, số lượng tiến sĩ đã tăng từ 14.376 người năm 2015 lên 24.464 người năm 2021, tương đương mức tăng 70%. Số lượng thạc sĩ cũng tăng mạnh, đạt 65.734 người vào năm 2021, tăng 28% so với năm 2015.

Nhân lực KH&CN phân theo trình độ chuyên môn giai đoạn 2015 - 2021

Nhận định và xu hướng phát triển

Sự gia tăng của nhân lực KH&CN, đặc biệt là nhân lực có trình độ cao, là tín hiệu tích cực cho sự phát triển khoa học và công nghệ của Việt Nam. Tuy nhiên, vẫn còn một số thách thức như sự sụt giảm nhân lực trong các tổ chức nghiên cứu khoa học và lĩnh vực khoa học tự nhiên. Để tiếp tục phát huy tiềm năng, cần có các chính sách thu hút và giữ chân nhân tài, đồng thời đầu tư mạnh mẽ vào nghiên cứu và ứng dụng khoa học vào thực tiễn.

Với những xu hướng này, có thể kỳ vọng rằng nhân lực KH&CN Việt Nam sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ trong thời gian tới, đóng góp quan trọng vào sự nghiệp đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững của đất nước.