Theo Niên giám Thống kê Quốc gia năm 2023, hệ thống trường học phổ thông tại Việt Nam có sự điều chỉnh đáng kể trong những năm qua, phản ánh sự thay đổi trong cơ cấu giáo dục và xu hướng sáp nhập trường học. Tổng số trường phổ thông trên cả nước hiện đạt 26.247 trường, bao gồm 12.527 trường tiểu học, 8.744 trường trung học cơ sở, 2.380 trường trung học phổ thông, và 2.035 trường phổ thông cơ sở (trường dạy cả bậc tiểu học và trung học cơ sở).

Số lượng trường học theo cấp học tại vùng Đồng bằng sông Hồng

Số lượng trường học theo cấp học tại vùng Trung du và miền núi phía Bắc

Số lượng trường học theo cấp học tại vùng Bắc Trung Bộ & Duyên hải miền Trung

Số lượng trường học theo cấp học tại vùng Tây Nguyên

Số lượng trường học theo cấp học tại vùng Đông Nam Bộ

Số lượng trường học theo cấp học tại vùng Đồng bằng sông Cửu Long

Số liệu thống kê cho thấy sự khác biệt rõ rệt giữa các khu vực về số lượng và loại hình trường học:

• Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung là khu vực có nhiều trường học nhất với 6.352 trường, nhờ mạng lưới trường học dày đặc ở các tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh...

• Đồng bằng sông Hồng đứng thứ hai với 5.586 trường, trong đó Hà Nội chiếm số lượng lớn nhất (1.646 trường).

• Đồng bằng sông Cửu Long có 4.506 trường, trong đó Cần Thơ, An Giang, Kiên Giang là những địa phương có hệ thống trường học tương đối phát triển.

• Tây Nguyên và khu vực miền núi phía Bắc có số lượng trường học thấp hơn, tuy nhiên mô hình trường liên cấp phát triển mạnh, giúp tối ưu hóa nguồn lực giáo dục tại các địa bàn có địa hình phức tạp.

• TP. Hồ Chí Minh và Đông Nam Bộ có số lượng trường học thấp hơn nhưng tập trung nhiều vào các mô hình trường lớn và hiện đại, phù hợp với nhu cầu phát triển đô thị.

Xu hướng phát triển

Dữ liệu cũng cho thấy sự chuyển dịch trong hệ thống giáo dục:

• Số lượng trường học có xu hướng giảm, đặc biệt là ở cấp tiểu học và trung học cơ sở, do chính sách sáp nhập trường để nâng cao chất lượng giảng dạy và tối ưu hóa cơ sở vật chất.

• Số lớp học vẫn tăng nhẹ, đảm bảo đáp ứng nhu cầu học tập dù số trường giảm.

• Trường liên cấp (phổ thông cơ sở) đang dần trở thành xu hướng phổ biến, giúp học sinh học tập liên tục trong một môi trường thống nhất từ bậc tiểu học lên trung học cơ sở.

Việc tái cấu trúc hệ thống trường học không chỉ giúp tận dụng tối đa nguồn lực giáo dục mà còn tạo điều kiện để nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập. Sự phát triển của các trường liên cấp giúp học sinh có môi trường học ổn định hơn, hạn chế tình trạng phải chuyển trường giữa các cấp học. Đồng thời, việc giảm số lượng trường nhưng tăng số lớp học phản ánh sự tối ưu hóa trong quản lý và sử dụng cơ sở vật chất, đặc biệt tại các khu vực đô thị và vùng có mật độ dân cư cao.

Bên cạnh đó, sự phân bổ trường học theo vùng miền cũng cho thấy sự khác biệt trong điều kiện phát triển giáo dục giữa các địa phương. Những khu vực có địa hình khó khăn như miền núi phía Bắc và Tây Nguyên đang từng bước cải thiện hệ thống giáo dục thông qua mô hình trường liên cấp, giúp học sinh được tiếp cận giáo dục thuận lợi hơn. Trong khi đó, các đô thị lớn như TP. Hồ Chí Minh và Hà Nội tập trung xây dựng các trường quy mô lớn, hiện đại, đáp ứng nhu cầu học tập ngày càng cao của người dân.

Trong thời gian tới, ngành giáo dục sẽ tiếp tục điều chỉnh mô hình tổ chức trường học theo hướng linh hoạt và bền vững hơn. Việc áp dụng công nghệ trong quản lý, cải thiện cơ sở hạ tầng và nâng cao chất lượng giảng dạy sẽ là những yếu tố quan trọng góp phần phát triển hệ thống giáo dục phổ thông tại Việt Nam. Các chính sách đổi mới không chỉ giúp nâng cao chất lượng đào tạo mà còn đảm bảo sự phát triển đồng đều giữa các vùng miền, hướng tới một nền giáo dục toàn diện và hội nhập quốc tế.